به نقل از «فارس»

خانجانی: سلسلة‌الذهب تیر خلاصی به پیکره حکومت عباسی بود

تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۹۰۹۵۶

به گزارش خبرنگار حوه اندیشه خبرگزاری فارس، سیره سیاسی امام رضا(ع) و تأثیر ایشان در حفظ و انسجام شیعه در دوران خود، یکی از حساس‌ترین زمانه‌های تاریخ اهل‌بیت(ع) است. در این مورد با حجت‌الاسلام قاسم خانجانی عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و اندیشه صحبتی داشتیم که در ادامه بخش‌هایی از آن را می‌خوانید. 

دولت در سایه موسوی و رضوی واقعیت دارد؟

حجت‌الاسلام قاسم خانجانی در ابتدا گفت‌: به نظرم بحث حکومت در سایه یا تشکل سیاسی این چنینی خیلی در دوره امام رضا (ع) و امام کاظم (ع) درست نیست، چرا که در دوران این دو امام بزرگوار، فضا برای ساخت چنین بستری مهیا نبوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یعنی گماشتن کسی در جایی یا فرستادن شخص نفوذی در حکومت عباسی برایشان به شکل گسترده که سبب تشکیل حکومت سایه باشد نشدنی بود، ثانیاً عدم ثبات مکانی به وسیله احضارات حکومتی و حبس‌هایی که کشیدند مانع از ایجاد چنین حلقه و ساختارِ تشکلی منسجم می‌شد.

تحرکات حساسیت‌برانگیز علی‌بن‌موسی‌الرضا

وی افزود: اما این‌که «تشیع در زمان امام کاظم(ع) و بعد امام رضا(ع) چگونه حفظ شد»، موضوع مهمی است، که من می‌خواهم در این مقطع به تاریخ حضرت امام رضا (ع) بپردازم و بیشتر روی سیره سیاسی ایشان متمرکز شوم. طبیعتا ایشان در دوران زندگی در مدینه یک زندگی عادی با روال معمولی را پیگیری نمی‌کردند، چون اگر این طور بود دلیلی نداشت با حساسیت‌های حکومتی و واکنش‌های آن‌ها روبه‌رو شوند. احضار به مرو، دعوت به حکومت و بعد پیشنهاد ولیعهدی نشان‌دهنده این است که امام فعالیت‌هایی را پیگیری کرده بودند که برای حکومت غیرقابل تحمل و چشم‌پوشی بود.

راه در احضار ابالحسن است

او بیان کرد: پس در چنین شرایطی، تصمیم مأمون این می‌شود امام رضا(ع) را به مرو بیاورد که این احضار دو، سه دلیل اصلی داشت. مهم‌ترین آن‌ها این است که علی‌بن‌موسی (ع) را به خود نزدیک کند و زیر چتر حکومت خود از لحاظ مکانی قرار دهد. طبیعتاً وقتی امام رضا (ع) در مرکز خلافت عباسی باشد اشراف و زیرنظر گرفتن کار او به مراتب راحت‌تر از سایر موقعیت‌هایی است که می‌توانست پیش بیاید. وجود امام در کنار خود، به وسیله گزارش جاسوسان زمینه کنترل بر کارهای ایشان را به همراه داشت.

جواب محکم امام رضا(ع) به مأمون

خانجانی گفت: در همین راستا، یعنی احضار امام به مدینه، مأمون باید یک بهانه و توجیه مناسب هم داشته باشد. او هینطوری نمی‌تواند بی‌هیچ مقدمه‌ای امام را به خراسان بکشاند. در اولین مرحله او پیشنهاد انتقال خلافت را می‌دهد که امام در پاسخ جواب محکمی به او می‌دهد که اگر خلافت مال دیگران است شما چگونه‌ مال دیگران را می‌بخشید؟ و اگر مال شما است چرا می‌خواهید به ما بدهید؟ در اینجا مأمون که دید نقشه‌اش با مشکل مواجه شده است از خواسته خود یک پله پایین می‌آید و ولایت عهدی را پیشنهاد می‌دهد.

تیر خلاصی به نام «سلسلة‌الذهب»

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و اندیشه ادامه داد: در این راستا اول امام ولایت‌عهدی را قبول نمی‌کنند، اما در مقابل، مأمون عباسی به زورِ تهدید متوسل می‌شود و در این کشاکش است که علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) ولایت عهدی را می‌پذیرد و به مرو رهسپار می‌شوند. اما آن نکته مهم نقش و کنش امام رضا(ع) در بسط و ترویج معارف اهل‌بیت و قرآن است که در این مسیر و در این برهه آن را به شکل منسجم و جدی پیگیر شدند و مهم‌ترین نمونه این اقدامات را باید نقل حدیث «سلسلة‌الذهب» در نیشابور دانست. این نامگذاری به این دلیل است که افراد حاضر در سند حدیث، همگی از معصومان هستند؛ یعنی امام رضا(ع) از امام هفتم و او از امام ششم و او از... تا اینکه به امام اول می‌رسد و او از پیامبر(ص) و پیامبر از جبرئیل و او از خدا نقل می‌کند.

وی افزود: متن حدیث سلسله‌الذهب بارها نقل شده بود که از این قرار است:«لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی، یعنی لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» قلعه و دژ من است، پس هرکس که در دژ من درآید از عذابم در امان است.» اما امام یک اضافه‌ای را هم می‌آورند:«بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا.» شرط بودن توحید از این منظر، اقرار به ولایت اهل‌بیت(ع) و سرسپردگی به امام معصوم است که در این زمانه حضرت رضا(ع) است.

خانجانی گفت: این حدیث که در نیشابور توسط قشر کثیری از محدثین و کاتبان نقل شد، تیر خلاصی بود از جانب حضرت امام رضا (ع) به حکومت بنی‌عباس و هر حکومت غیر اهل‌بیتی. نشر این حدیث موجب شد بسیاری فهم کنند که توحید بدون ولایت اهل‌بیت(ع) بی‌معناست.

سیاست قبول ولیعهدی

وی افزود: پس از حضور امام در مرو و پذیرش ولایتعهدی، این کار بیشتر جنبه شکلی داشت و کأنّه امام اصلاً این موضوع را نپذیرفته است. عدم دخالت در امور سیاسی، عدم دخالت در عزل و نصب و... سیاستی بود که امام در قبال پذیرش ولایتعهدی شرط کرد.

خانجانی در انتها بیان کرد: موضوع دیگری که با این شرط امام رضا(ع)، توانست نقش موثری در تثبیت امامت آن حضرت و سایر امامان داشته باشد، بحث حضور در نماز عید بود که امام ابتدا نپذیرفت و بعد قرار گذاشت آن را به سبک رسول خدا(ص) اجرا کند که چون اجرای آن با سبک خلفا و حاکمان عباسی تفاوت بسیاری داشت، قطعاً سبب مفتضح شدن حکومت عباسی می‌شد از همین رو از میان راه آن حضرت را برگرداندند و اجازه ندادند نماز عید به سبکی که آن حضرت می‌خواست انجام شود. بر همین اساس، تاریخ امام رضا(ع) و فعالیت‌های علمی ایشان و شهادت و دفنشان در خراسان، این منطقه را به یکی از مراکز اصلی تشیع و دوستداران اهل‌بیت(ع) تبدیل کرد که برای همیشه همچنان اثر گذار است.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: امام رضا خانجانی شهادت امام رضا عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و اندیشه امام رضا ع اهل بیت ع ه امام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۹۰۹۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امام خمینی(ره) فصل جدیدی در تاریخ را از فیضیه قم رقم زد

مدیر حوزه‌های علمیه کشور، گفت: امام خمینی(ره) فصل جدیدی در تاریخ را از فیضیه رقم زد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم،آیت‌الله علیرضا اعرافی در مراسم اختتامیه دهمین جشنواره علامه حلی(ع) در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه قم با گرامیداشت روز معلم و یاد و خاطره استاد شهید آیت‌الله مطهری، اساتید را پایه رشد علمی و توسعه و پیشرفت خواند.

وی با تقدیر از عملیات وعده صادق و تسلیت سالروز شهادت امام صادق(ع) افزود: امام صادق(ع) یک نقطه عطف و تحول بزرگ علمی و فرهنگی و سیاسی در جهان بودند و جایگاه آن حضرت کاملا ممتاز و ویژه است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور به کتاب 22 جلدی مسند الامام الصادق(ع) اثر مرحوم آیت الله حاج شیخ عزیزالله عطارودی(ره) اشاره کرد و گفت: مرحوم عطارودی احادیث موجود و باقی مانده از تراث امام صادق(ع) را جمع آوری کرده که به حدود 40 هزار متن حدیثی و روایی از حضرت می رسد.

به گفته اعرافی ثبت و ضبط 21 هزار و 44 راوی و شاگرد امام صادق(ع) نشان می‌دهد که عدد 4 هزار شاگرد عدد بی‌ربطی نیست. همچنین حدود 40 هزار حدیث و بیش از 22 هزار راوی در مقیاس آن زمان فوق العاده بزرگ است و نشان می دهد که امام صادق(ع) چه جایگاه و تاثیرگذاری عظیمی داشته اند.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: اگر حدود 20 هزار حدیث امام باقر(ع) را به حدود 40 هزار حدیث امام صادق(ع) اضافه کنید قریب 60 هزار روایت و حدیث از صادقین(ع) در دست ماست و تقریباً نیمی از تراث حدیثی شیعه است و این دو امام بزرگوار بیش از نیمی از تراث روایی و حدیثی ما را افاضه فرموده اند.

به گفته وی معارف صادقین(ع) و به ویژه امام صادق(ع) از لحاظ شمول و استیعاب یعنی نسبت به تمام شاکله اندیشه دینی در رتبه اول است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: امامین صادقین(ع) به ویژه امام صادق(ع) منظومه جامع فکر تمدنی اسلامی با قرائت خاندان پیامبر(ص) را ارائه کردند. البته ما همه ائمه اطهار(ع) را نور واحد می دانیم و اگر تفاضلی هم بیان می شود آسیبی به آن نور واحد نمی زند.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه اظهار داشت: امام صادق(ع) هم در میدان مواجهه با الحاد و اندیشه‌ها و فرق انحرافی بودند و هم در برابر کانون‌های سیاسی منحرف ایستادند و یک ساماندهی فرا زمانی را انجام دادند.

 اعرافی گفت: همه مدیون تراث عظیم امام صادق(ع) هستند و حوزه‌های علمیه باید به طور ویژه از این منظومه صیانت کنند و بازسازی متناسب با هر عصر و زمان را انجام دهند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با تاکید بر این که حوزه علمیه قم در 100 سال اخیر و به ویژه بعد از نهضت و انقلاب امام(ره) پرچمداری جامعی از مکتب امام صادق(ع) انجام داده است، تصریح کرد: امام خمینی(ره) فصل جدیدی در تاریخ را از فیضیه رقم زدند.

انتهای پیام/